Konferencja „Doświadczenia i przyszłość w zakresie realizacji polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”
12 czerwca br. we Wrocławiu odbyła się, zorganizowana przez Dolnośląską Izbę Rolniczą, konferencja nt. „Doświadczenia i przyszłość w zakresie realizacji polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”, którą otworzył Leszek Grala – Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej. W konferencji udział wzięli licznie przybyli zaproszeni goście, m.in.: Ewa Mańkowska – Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego, Wiktor Szmulewicz – Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, Mirosław Drygas – Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, prof. dr hab. Anna Chełmońska-Soyta – Prorektor ds. Innowacji i Współpracy z Gospodarką Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Paweł Czyszczoń – Dyrektor Wydziału Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Dariusz Smoliński – Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych we Wrocławiu, Bernadeta Kucharska – Z-ca Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Eugeniusz Chrzan – Prezes Wojewódzkiego Związku Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych we Wrocławiu, Tadeusz Kinach – Prezes Zarządu Związku Plantatorów Buraka Cukrowego przy Südzucker Polska, Radosław Zysnarski – Prezes Regionalnego Związku Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych w Legnicy, Zygmunt Skiba – Z-ca Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR we Wrocławiu, Artur Mackiewicz – Z-ca Dyrektora Oddziału Terenowego ANR we Wrocławiu, Marcin Włodarczyk – Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Zybiszowie.
Jako pierwszy z prelegentów głos zabrał Pan Wiktor Szmulewicz – Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, który w swoim wystąpieniu pt. „Działania na rzecz poprawy polskiego rolnictwa w kontekście sytuacji międzynarodowej” skupił się przede wszystkim na przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Sytuacja w Unii Europejskiej spowodowana Brexitem może skutkować mniejszymi wpływami do budżetu unijnego, co w konsekwencji może oznaczać zmniejszenie środków finansowych przeznaczonych na WPR. Zdaniem Prezesa Wiktora Szmulewicza Wspólna Polityka Rolna jest głównym fundamentem Unii Europejskiej i powinna nadal posiadać silny budżet umożliwiający zapewnienie UE niezależności żywnościowej. Powinna ona ponadto zapewniać równe warunki konkurencji na jednolitym rynku rolno-żywnościowym. W tym celu konieczne jest wyrównanie poziomu dopłat bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi. Polska, podobnie jak pozostałe kraje Grupy Wyszehradzkiej V4 optuje za tym, aby Wspólną Politykę Rolną w obecnym kształcie utrzymać do 2024 r., a w przyszłości środki z II filaru przesunąć do polityki spójności. Przyszła WPR powinna w większym stopniu niż dotychczas przeciwdziałać sytuacjom kryzysowym oraz być nastawiona na wprowadzenie instrumentów stabilizujących dochodowość rolniczą. Należy jednak pamiętać, że polityka krajowa w zakresie kształtowania modelu rolnictwa jest równie ważna jak polityka unijna. Zdecydowanych zmian wymaga system ubezpieczeń rolniczych w naszym kraju, który powinien być systemem powszechnym. Problemem nadal nierozwiązanym jest zwiększająca się stale skala szkód wyrządzanych przez dzikie zwierzęta w uprawach i płodach rolnych. Rolnicy z niecierpliwością czekają na nową ustawę Prawo łowieckie, która ureguluje przede wszystkim zasady szacowania szkód i wypłaty odszkodowań oraz zapewni poszanowanie praw właścicieli gruntów rolnych przy wydzierżawianiu obwodów łowieckich. Gorącym tematem jest teraz kwestia OSN (obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych). Wprowadzenie OSN uderzy finansowo w producentów rolnych, przede wszystkim tych zajmujących się produkcją zwierzęcą. Wymóg posiadania dużych płyt obornikowych oraz zbiorników na gnojówkę i gnojowicę, zapewniających przechowywanie nawozów naturalnych przez okres 6 miesięcy może dla wielu gospodarstw okazać się niemożliwym do spełnienia. Zdaniem samorządu rolniczego, w związku z objęciem znacznego obszaru kraju OSN, należy wprowadzić specjalny program dofinansowania inwestycji wyposażających gospodarstwa rolne w trwałe urządzenia do magazynowania nawozów naturalnych. Ponadto należałoby wprowadzić 5-letni okres przejściowy oraz zróżnicować katalog kar i znacznie obniżyć ich wysokość. Rozwiązaniem byłoby również wprowadzenie odstępstw na wzór tych obowiązujących w Niemczech i innych krajach zachodnich, np.: wysoki poziom łącznej dawki azotu lub przechowywanie nawozów naturalnych na pryzmach bezpośrednio na powierzchni pól przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniej odległości od cieków wodnych oraz odpowiedniego stopnia nachylenia gruntu. Konkluzja, jaka nasunęła się po wysłuchaniu wystąpienia drugiego z prelegentów – dr Mirosława Drygasa z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk nt. „Unijna polityka wobec wsi i rolnictwa po 2020 roku” może być tylko jedna: „Silna Europa może być silna tylko silną Wspólną Polityką Rolną”. Prace nad zmianami Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 r. powinny uwzględniać m. in.: zmianę sposobu dystrybucji płatności bezpośrednich, potrzebę zwiększenia odporności gospodarstw na kryzys, wprowadzenie instrumentów stabilizujących dochodowość rolniczą, potrzebę stworzenia lepszych warunków startu młodym rolnikom, polepszenie zarządzania zasobami naturalnymi, wprowadzenie działań adaptacyjnych do zmian klimatu, uproszczenie procedur administracyjnych i kontrolnych oraz potrzebę utworzenia koalicji na rzecz rolnictwa i wsi. Europejskie rolnictwo potrzebuje zmodernizowanej polityki rozwoju obszarów wiejskich nastawionej na realizowanie konkretnych celów przy zapewnieniu odpowiednich środków finansowych w budżecie UE. Na zakończenie konferencji Pan Paweł Czyszczoń – Dyrektor Wydziału Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego przedstawił „Dotychczasowe osiągnięcia i plany w zakresie realizacji przedsięwzięć inicjujących rozwój dolnośląskiej wsi”. Na Dolnym Śląsku dzięki dofinansowaniu w ramach PROW 2007-2013 zrealizowano na terenach wiejskich szereg inwestycji zaspokajających potrzeby bytowe oraz społeczne mieszkańców, m. in. wybudowano ok. 1300 km sieci wodno-kanalizacyjnej, zmodernizowano bądź wybudowano 64 oczyszczalnie ścieków, wybudowano lub zmodernizowano 16 targowisk, wybudowano bądź wyremontowano ponad 650 świetlic wiejskich i domów kultury, wyposażono blisko 300 placów zabaw i boisk sportowych, zorganizowano ok. 500 imprez o charakterze kulturalnym, uregulowano blisko 50 km cieków wodnych, wykonano modernizację ok. 100 km dróg transportu rolniczego. Od 2009 r. województwo dolnośląskie realizuje Odnowę Dolnośląskiej Wsi. W latach 2008-2016 na realizację programu z budżetu województwa przekazano kwotę w wysokości ponad 27 000 000 zł. Do dnia dzisiejszego do odnowy Dolnośląskiej Wsi jest zgłoszonych 1131 sołectw ze 119 gmin. Co roku ogłaszany jest konkurs „Piękna Wieś Dolnośląska” w ramach którego nagrody są przyznawane w czterech kategoriach: Najpiękniejsza Wieś, Najpiękniejsza Zagroda, Najlepszy start w odnowie wsi i Najlepsze przedsięwzięcie odnowy wsi. W ramach ośmiu edycji i czterech kategorii do konkursu zgłosiło się ogółem 327 sołectw z 211 gmin. W ramach Odnowy Wsi Dolnośląskiej Zarząd Województwa Dolnośląskiego ogłasza corocznie dwa konkursy dotacyjne: „Odnowa Dolnośląskiej Wsi” i „Przedsięwzięcia promujące ideę odnowy wsi”. Spośród wszystkich województw to właśnie Dolny Śląsk najprężniej realizuje Odnowę Wsi, która została wpisana do Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego. Konferencję zakończyła ożywiona dyskusja nad kształtem WPR po 2020 r. oraz wymogami czekającymi polskich rolników w związku z OSN.
dr inż. Anna Pętalska-Nispoń
