W programie m.in. o stratach w uprawach spowodowanych przez dzikie zwierzęta, ciągle niedoszacowane i niedostatecznie opłacone przez myśliwych, szkoleniach rolników o najnowszych metodach wzbogacania czyli nawożenia gleby na wypadek suszy, warsztatach edukacyjnych dotyczących nowych zasad i środków ochrony uprawianych roślin. Na szczeblu krajowym Dolnośląska Izba Rolnicza uczestniczy w cyklicznych spotkaniach w Ministerstwie Rolnictwa w specjalnie powołanych Zespołach ds. ASF, rolnictwa na obszarach górskich, obrotu ziemią rolną, rolnictwa w WPR, szkół rolniczych, rynku drobiu i warzyw, infrastruktury na wsi oraz konstytucji dla rolnictwa na obszarach wiejskich.

W styczniu br. Dolnośląska Izba Rolnicza zorganizowała trzy Konferencje łowieckie: w Łagowie, Boguszynie i Legnicy. Jeszcze jedna konferencja odbędzie się we Wrocławiu 28 lutego br. Ideą przewodnią konferencji było stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń oraz umocnienia współpracy przy rozwiązywaniu problemów występujących na styku rolnictwo-gospodarka łowiecka. We współpracę przy organizacji spotkań aktywnie zaangażowali się: Zarządy Okręgowe Polskiego Związku Łowieckiego w Wałbrzychu, Legnicy, Jeleniej Górze oraz Wrocławiu, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wydział Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Konferencje skierowane były do przedstawicieli tych środowisk, których tematyka gospodarki łowieckiej oraz szkód wyrządzanych przez dzikie zwierzęta, zarówno te łowne, jak i te objęte ochroną gatunkową dotyczy w największym stopniu, a więc rolników, myśliwych, leśników. Wnioski wypracowane podczas trzech konferencji łowieckich uwidaczniają ewidentne braki i niedociągnięcia w nowej ustawie Prawo łowieckie oraz stanowią próbę rozwiązania tych samych od wielu lat problemów z jakimi borykają się dolnośląscy rolnicy w zakresie szacowania szkód łowieckich. Najważniejsze postulaty:

1. Uczestnicy konferencji zgodzili się z bezwzględną koniecznością znaczącej redukcji liczebności populacji dzika, jednak nie do poziomu 0,1 szt./km2. Racjonalne zagęszczenie populacji dzika to 0,4 – 0,5 szt./km2. Należy pamiętać o tym, że dzik jest bardzo ważnym elementem ekosystemu leśnego i polnego oddziałującym w sposób znaczny na ich bioróżnorodność. Eliminacja dużego gatunku ssaka jakim jest dzik, ze środowiska przyrodniczego spowoduje zaburzenia w funkcjonowaniu ekosystemów leśnych oraz zachwianie łańcucha pokarmowego. Rola dzików w gospodarce leśnej i łowieckiej polega na dodatnim wpływie, jaki wywiera buchtowanie lub głębokie rycie górnych warstw gleb leśnych i mieszanie ściółki z glebą mineralną. Dziki pełnią również ważną funkcję sanitarną, zarówno w lasach, jak i na polach, gdyż zjadają znaczne ilości larw owadów – szkodników leśnych i polnych. Zjadają również padlinę, przyczyniając się do podniesienia stanu sanitarnego w lasach. Eliminacja tego zwierzęcia z ekosystemu przyczyni się do nadmiernego występowania szkodników w lasach, głównie gospodarczych, gdzie dominują monokultury, powodując ogromne straty przyrodnicze i ekonomiczne. Największy problem z odstrzałem dzików występuje na terenie parków narodowych i rezerwatów przyrody, gdyż odstrzały redukcyjne zwierząt łownych na tych obszarach obwarowane są szeregiem ograniczeń. Pilnie należy rozwiązać problem dzików na terenach zurbanizowanych. Myśliwi nie mogą tam polować, co powoduje, że obszary te stają się naturalnym terenem rozrodu dzików.

2. Umożliwienie prowadzenia odstrzału dzików w celu redukcji liczebności populacji na terenach chronionych, między innymi na nieużytkach pozostających w zarządzie Parków Narodowych, terenach przemysłowych, gruntach pozostających w dyspozycji KOWR czy terenach stref ekonomicznych. Ugory te, często pozarastane, stanowią naturalną ostoję dzików. Należy dokonać zmian w prawie, które to uniemożliwia w obecnej chwili przeprowadzanie polowań przez myśliwych na tych terenach i jednoczesną redukcję do minimum obszarów tych ugorów, aby ograniczyć teren naturalnego schronienia dla dzików. Przy okazji postanowiono ponownie wystąpić do Ministra Środowiska w sprawie redukcji populacji dzików na terenie gminy Bogatynia, a w szczególności na terenie będącym w zarządzie Kopalni Węgla Brunatnego Turów. W związku z licznymi skargami rolników dotyczącymi rozmiaru szkód powodowanych przez dziki w uprawach rolnych i ogródkach przydomowych oraz ekspansją dzików na terenie gminy Bogatynia należy przeprowadzić w trybie natychmiastowym znaczącą redukcję populacji tych zwierząt poprzez dokonanie odstrzału dzików na terenie Kopalni Węgla Brunatnego Turów przez miejscowe Koło Łowieckie. Teren kopalni wchodzi w skład obwodu łowieckiego i jest nieogrodzony. Zarząd kopalni nie wyraża zgody na przeprowadzenie odstrzału przez miejscowe Koło Łowieckie. Teren kopalni, na którym bytują i rozmnażają się bez żadnych ograniczeń dziki to grunty porośnięte w wyniku sukcesji trawami, zaroślami i drzewami. Stanowią one doskonałe miejsce do bytowania dla zwierząt, które znajdują tam idealne schronienie, ciszę i spokój. Niestety na żer wychodzą na okoliczne pola uprawne powodując ogromne spustoszenie w uprawach. Koło Łowieckie będące zarządcą tego terenu wykonuje plany odstrzału ze 100% przekroczeniem, lecz mimo wysiłku myśliwych skala szkód wyrządzanych przez dziki nadal wzrasta. Odbyło się kilka spotkań Zarządu Kopalni Węgla Brunatnego Turów z przedstawicielami Starostwa Powiatowego w Zgorzelcu i Zarządem Koła Łowieckiego. Rolnicy na wspomniane spotkania nie byli zapraszani, choć to przede wszystkim oni ponoszą ogromne koszty tej niekontrolowanej hodowli dzików. Spotkania te nie doprowadziły do żadnych konstruktywnych uzgodnień. W związku ze skalą szkód wyrządzanych przez dziki w uprawach rolnych na terenie Gminy Bogatynia oraz postępującą epidemią ASF postawa Zarządu Kopalni Węgla Brunatnego Turów przejawiająca się brakiem świadomości o zagrożeniach epidemiologicznych i zmniejszonych dochodach gospodarstw rolnych, których sytuacja ta dotyka w największym stopniu jest niezrozumiała.

3. Zniesienie zakazu płoszenia i przeganiania zwierzyny.

4. Wprowadzenie możliwości polowania w nocy i wykorzystywania podczas polowania urządzeń noktowizyjnych.

5. Partycypacja Skarbu Państwa w wypłacie odszkodowań za szkody wyrządzane przez dzikie zwierzęta w uprawach i płodach rolnych – powrót do pomysłu Funduszu Odszkodowawczego.

6. Rozszerzenie katalogu zwierząt łownych, za szkody których przysługuje odszkodowanie o dodatkowe gatunki, m. in. muflony i zające.

7. Uregulowanie kwestii odpowiedzialności odszkodowawczej za wypadki komunikacyjne z udziałem dzikich zwierząt. Obecnie odszkodowania z tego tytułu można dochodzić od koła łowieckiego lub Lasów Państwowych tylko w sytuacji, gdy udowodni się, że zwierzyna została spłoszona w wyniku polowania lub innych działań prowadzonych przez koła łowieckie.

8. Wprowadzenie wilka na listę zwierząt łownych.

9. Rozszerzenie katalogu zwierząt objętych ochroną gatunkową, za szkody których odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa, m. in. o wydry, żurawie, kormorany, łabędzie.

10. Uproszczenie procedury zawiadamiania o szkodzie i wypłaty odszkodowań w przypadku zwierząt objętych ochroną gatunkową (wilki, bobry).

11. Uproszczenie procedury w zakresie uzyskania odstępstwa od zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową.

12. Wnioski o szacowanie szkód łowieckich powinny być składane do urzędu gminy – takie rozwiązanie byłoby korzystne dla rolników, gdyż zniosłoby często występujące problemy ze zlokalizowaniem przez poszkodowanego rolnika siedziby koła łowieckiego i zdobyciem adresu korespondencyjnego, na który należy wysłać wniosek o szacowanie. To urząd gminy potwierdzałby przyjęcie od rolnika zgłoszenia o wystąpieniu szkody.

13. Podniesiony został również problem składu komisji szacujących szkody łowieckie. Zgodnie z nowymi przepisami w pracach komisji szacującej może uczestniczyć przedstawiciel Ośrodka Doradztwa Rolniczego, jednakże jego udział nie jest obligatoryjny, tak jak i udział poszkodowanego rolnika. Zbyt mała liczba pracowników Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego sprawia, że nie zawsze mogą oni uczestniczyć w procesie szacowania szkód łowieckich. Problematyczna jest również praca w godzinach nadliczbowych i w dni wolne od pracy. Może należałoby wprowadzić zmiany w ustawie Prawo łowieckie zmierzające do zastąpienia pracowników Ośrodków Doradztwa Rolniczego przedstawicielami izb rolniczych.

14. Należy jednoznacznie uregulować kwestię podatku VAT przy wypłacie odszkodowań za szkody powodowane przez dzikie zwierzęta w uprawach i płodach rolnych.

15. Należy zapewnić bezstronne szacowanie szkód łowieckich (niezależne od koła łowieckiego i rolnika), najlepiej przez niezależnych rzeczoznawców.

16. Należy jednoznacznie wyjaśnić kwestię odpowiedzialności za szkody łowieckie w przypadku działki trwale ogrodzonej – czy odpowiedzialność spoczywa na Skarbie Państwa czy na kole łowieckim.

17. Wniosek o powoływanie do zespołów hodowlanych przy kołach łowieckich członków będących przedstawicielami samorządów rolniczych.

18. Wniosek o to, aby Izba Rolnicza była stroną opiniującą i wyrażającą zgodę na wprowadzenie i zasiedlenie na danym terenie nowego gatunku zwierzyny łownej.

19. Wniosek o umożliwienie redukcji populacji dzików na terenie Parku Krajobrazowego Książ, gdzie obowiązuje zakaz prowadzenia polowań. Populacja dzika wzrosła tak drastycznie, że całe stada w ciągu dnia przebywają na terenie Parku, a w nocy żerują na przyległych polach uprawnych i łąkach, nie mówiąc o tym, że wchodzą również na tereny zielone obszarów miejskich Wałbrzycha. W promieniu dziesięciu kilometrów od Parku Krajobrazowego Książ są niszczone pola uprawne i użytki zielone. Czy istnieje możliwość zaangażowania selekcjonerów strzeleckich w celu redukcji populacji dzików na terenie Parku?

20. Wniosek o zezwolenie na przeprowadzanie odstrzału wydry na terenie prywatnych stawów hodowlanych bez konieczności uzyskiwania każdorazowo zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu i ujęcie tego zwierzęcia w wypłatach odszkodowawczych przez Skarb Państwa.

21. Wniosek o przeprowadzenie bardziej szczegółowych liczeń i przyjrzeniu się populacji sarny i jelenia na terenie Kotliny Kłodzkiej, zwłaszcza w rejonie Bystrzycy Kłodzkiej i Kłodzka, gdyż liczebność ich populacji w okresie kilku ostatnich lat znacząco wzrosła. Przyczyną takiego stanu rzeczy były nierzetelnie przeprowadzane inwentaryzacje i nagminne zaniżanie liczebności populacji jeleni i saren. Należy dopasować ilości zwierzyny łownej do pojemności łowisk, ale też do pól z nimi graniczących tak, aby nie było drastycznych szkód w uprawach rolniczych oraz wyznaczenie w obrębach leśnych pól zgryzowych dostępnych dla zwierzyny zwłaszcza w okresie zimowym, stanowiących zaporę, przede wszystkim dla jeleniowatych. Wnioskujemy ponadto o zwiększenie ilości pozyskiwanych jeleniowatych i sarny, głównie w rejonie hodowlanym nr 9 Lądek Zdrój, jak i w całym Powiecie Kłodzkim.

22. Zdaniem rolników uczestniczących w konferencjach występuje problem z prawidłowym określeniem liczebności zwierząt w czasie inwentaryzacji, co rzutuje na właściwe przygotowanie i realizację planów odstrzałów. Wskazano na konieczność wzajemnej współpracy w tym zakresie w szczególności, gdy obecne zapisy ustawy Prawo łowieckie umożliwiły udział przedstawicieli izb rolniczych w procesie inwentaryzacji.

23. Należy zmniejszyć liczebność dzikich zwierząt do stanu nie powodującego szkód ekonomicznie istotnych. Szczególnie wysokie stany liczebne zwierzyny utrzymywane są w Ośrodkach Hodowli Zwierzyny, co wpływa znacząco na ilości szkód łowieckich występujących na ich terenach oraz na obszarach do nich przyległych.

24. Wniosek o ponowne wystąpienie do Urzędu Wojewódzkiego w sprawie przedłużenia terminu zbioru soi co najmniej do 15 października na terenie Powiatu Kłodzkiego.

25. Wystąpienie o rekomendację do Izby Rolniczej o to, aby rolnicy wstępowali do Polskiego Związku Łowieckiego celem zdobywania uprawnień łowieckich, a w uprawach szczególnie narażonych na szkody (takich jak ziemniaki) spowodowane przez zwierzynę łowną, zalecanie rolnikom grodzenia takich upraw.