Względy społeczno-gospodarcze przy rozdysponowywaniu państwowych gruntów

Zadania gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, powierzono od 1 września 2017r. Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, który przejął wszystkie kompetencje w tym obszarze po Agencji Nieruchomości Rolnych. Do zadań ustawowych KOWR należy m.in.: tworzenie oraz poprawa struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, restrukturyzacja oraz prywatyzacja mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrót nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne, administrowanie zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne, zabezpieczenie majątku Skarbu Państwa, inicjowanie prac urządzeniowo-rolnych, popieranie organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa został wyposażony w szereg uprawnień i instrumentów, aby realizować swoje zadania w zakresie gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Oprócz norm prawnych, wskazanych w konkretnych ustawach czy rozporządzeniach, w procesie tym KOWR (uprzednio ANR) bardzo często powołuje się na względy społeczno – gospodarcze, które determinują podjęte przez Ośrodek decyzje i działania względem podmiotów będących stroną umów i porozumień zawieranych z Ośrodkiem. Dolnośląska Izba Rolnicza wielokrotnie, czy to na spotkaniach z kierownictwem KOWR/ANR, czy też pisemnie zwracała się z prośbą o wskazanie co należy rozumieć pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych. Określenie przesłanek kryjących się pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych pozwoliłoby w znacznym stopniu uniknąć poczucia, że Ośrodek ma władczą (jednostronną) kompetencję wobec podmiotów, często noszącą znamiona dowolności, obwarowaną niejednokrotnie dotkliwymi sankcjami dla tych podmiotów. W ocenie naszej Izby określenie przez KOWR, jakie czynniki i okoliczności mieszczą się we wspomnianych względach społeczno – gospodarczych, przyczyniło by się do zwiększenia transparentności, a co za tym idzie do wzrostu zaufania wobec instytucji państwowej jaką jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Brak jasnego, konkretnego określenia przesłanek społeczno – gospodarczych przez KOWR wywołuje skutek odwrotny i pogłębia dość powszechne poczucie wśród rolników i podmiotów, związanych stosunkiem prawnym z KOWR, bądź chcących w taki stosunek wstąpić, że mogą pojawić się okoliczności o bliżej nieokreślonym charakterze, które pozbawią ich określonych praw, bądź w znacznym stopniu je ograniczą. 

Zadania gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, powierzono od 1 września 2017r. Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, który przejął wszystkie kompetencje w tym obszarze po Agencji Nieruchomości Rolnych. Do zadań ustawowych KOWR należy m.in.: tworzenie oraz poprawa struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, restrukturyzacja oraz prywatyzacja mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrót nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne, administrowanie zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne, zabezpieczenie majątku Skarbu Państwa, inicjowanie prac urządzeniowo-rolnych, popieranie organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa został wyposażony w szereg uprawnień i instrumentów, aby realizować swoje zadania w zakresie gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Oprócz norm prawnych, wskazanych w konkretnych ustawach czy rozporządzeniach, w procesie tym KOWR (uprzednio ANR) bardzo często powołuje się na względy społeczno – gospodarcze, które determinują podjęte przez Ośrodek decyzje i działania względem podmiotów będących stroną umów i porozumień zawieranych z Ośrodkiem. Dolnośląska Izba Rolnicza wielokrotnie, czy to na spotkaniach z kierownictwem KOWR/ANR, czy też pisemnie zwracała się z prośbą o wskazanie co należy rozumieć pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych. Określenie przesłanek kryjących się pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych pozwoliłoby w znacznym stopniu uniknąć poczucia, że Ośrodek ma władczą (jednostronną) kompetencję wobec podmiotów, często noszącą znamiona dowolności, obwarowaną niejednokrotnie dotkliwymi sankcjami dla tych podmiotów. W ocenie naszej Izby określenie przez KOWR, jakie czynniki i okoliczności mieszczą się we wspomnianych względach społeczno – gospodarczych, przyczyniło by się do zwiększenia transparentności, a co za tym idzie do wzrostu zaufania wobec instytucji państwowej jaką jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Brak jasnego, konkretnego określenia przesłanek społeczno – gospodarczych przez KOWR wywołuje skutek odwrotny i pogłębia dość powszechne poczucie wśród rolników i podmiotów, związanych stosunkiem prawnym z KOWR, bądź chcących w taki stosunek wstąpić, że mogą pojawić się okoliczności o bliżej nieokreślonym charakterze, które pozbawią ich określonych praw, bądź w znacznym stopniu je ograniczą.

Dolnośląska Izba Rolnicza wielokrotnie wyrażała swoje stanowisko, że w procesie rozdysponowywania państwowych gruntów rolnych nie należy naruszać zasady równości podmiotów wobec prawa, zasady pewności prawa i zaufania do państwa prawa, zasady ochrony praw nabytych oraz zasady dochowania umów. Dlatego też naszym zdaniem, m.in. opiniując wnioski dzierżawców o przedłużenie umowy dzierżawy oraz określając zapotrzebowanie na grunty rolne, należy mieć na względzie zarówno potrzeby rolników indywidualnych, którzy chcą powiększać swoje gospodarstwa rodzinne, ale również uwzględniać sytuację wieloletnich dzierżawców, w przypadku których nieprzedłużenie okresu trwania umowy dzierżawy lub zmniejszenie przedmiotu dzierżawy może wywołać negatywne skutki. Nasza Izba stoi na stanowisku, że należy dążyć do podejmowania takich działań, które pozwolą na przeprowadzenie racjonalnej restrukturyzacji dzierżawionej nieruchomości, a dzierżawcy na podjęcie działań mających na celu zmianę profilu lub ograniczenie prowadzonej działalności rolniczej. Wskazywaliśmy również, na konieczność uwzględniania w procesie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa wszystkich aspektów, które są związane z prowadzeniem działalności rolniczej, w tym warunków gospodarowania w zależności od położenia nieruchomości. Izby Rolnicze, na podstawie delegacji ustawowej, wydają opinie m.in. w zakresie gospodarowania nieruchomościami rolnymi, które następnie przedstawiają organom administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Ponieważ, pomimo wielokrotnych naszych wniosków, KOWR nie określił co należy rozumieć pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych, Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej określił katalog względów społeczno – gospodarczych oraz względów losowych, które będą brane pod uwagę przez naszą Izbę przy wydawaniu opinii.

I tak:
1. Względy społeczno – gospodarcze uwzględnianie przez Dolnośląską Izbę Rolniczą m.in.
przy opiniowaniu wniosków dzierżawców o przedłużenie umowy dzierżawy/wniosków KOWR o opiniowanie zasadności przedłużenia umowy dzierżawy i zapotrzebowania na grunty,
to w szczególności:

  • prawidłowość wywiązywania się dzierżawcy z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy, w tym prowadzenia przez dzierżawcę racjonalnej gospodarki rolnej na dzierżawionej nieruchomości, aktualnego stan przedmiotu dzierżawy, z uwzględnieniem stanu nieruchomości jaki przejmowali dzierżawcy w momencie podpisywania umów dzierżawy, stanu zagospodarowania gruntów; wykaz obiektów budowlanych wchodzących w skład umowy dzierżawy;
  • czy dzierżawca poniósł znaczne nakłady finansowe w ramach prowadzonej działalności rolniczej, czy nabył znaczną część dzierżawionej nieruchomości, w tym także ośrodek gospodarczy, z rozłożeniem zapłaty ceny sprzedaży na raty lub z wykorzystaniem środków pochodzących
  • z kredytu, natomiast przedłużenie umowy dzierżawy, ze względu na poniesione koszty, jest niezbędne do zachowania stabilności gospodarowania oraz płynności finansowej gospodarstwa;
  • czy przedmiotem dzierżawy są grunty, na których znajdują się plantacje kultur wieloletnich;
  • wysokość zatrudnienia w gospodarstwie;
  • profil produkcji w gospodarstwie (produkcja roślinna, działy specjalne produkcji roślinnej, produkcja zwierzęca);
  • zaciągnięte zobowiązania producenta rolnego wobec innych podmiotów, np. poprzez zawarcie umów kontraktacyjnych;
  • czy dany podmiot posiada inne umowy dzierżawy zawarte z KOWR (ANR), czy w skład tych umów dzierżawy wchodzą obiekty budowlane, termin obowiązywania tych umów;
  • czy dzierżawca podlegał przepisom ustawy z dnia 16.09.2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011r. Nr 233, poz. 1382), tj. wyłączeniu 30% dzierżawionych użytków rolnych. Jeśli tak, to jaka powierzchnia gruntów została uzgodniona do wyłączeń oraz termin dokonania tych wyłączeń. W przypadku jeśli dzierżawca podlegał przepisom ustawy z dn. 16.09.2011r. i wyłączenia 30% dzierżawionych UR miały/mają zostać dokonane z kilku umów dzierżawy jaka powierzchnia gruntów została uzgodniona do wyłączeń oraz termin dokonania tych wyłączeń z poszczególnych umów;
  • czy oprócz wyłączeń w ramach 30% UR, dokonywane były wyłączenia gruntów z umowy dzierżawy w związku z zapisami umowy dzierżawy;
  • lokalizacja nieruchomości (np. tereny górskie i podgórskie, tereny objęte różnymi formami ochrony przyrody, tereny o wysokiej stopie bezrobocia);
  • czy przedłużenie umowy dzierżawy jest niezbędne do przyznania dzierżawcy pomocy finansowej współfinansowanej lub finansowanej ze środków pomocowych;
  • jaka powierzchnia gruntów nierozdysponowanych (w ujęciu ilościowym i jakościowym), pozostaje w dyspozycji KOWR w gminie/gminach, na terenie której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania;
  • jaka powierzchnia gruntów – w gminie/gminach, na terenie której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania – jest planowana do wyłączenia w ramach 30% dzierżawionych UR, zapisów umownych oraz przejęcia do Zasobu WRSP z innych tytułów w danym roku kalendarzowym, kiedy wygasa umowa dzierżawy będąca przedmiotem opiniowania;
  • ile nieruchomości (w ha) jest przygotowywanych do przetargów na dzierżawę w danym roku kalendarzowym, kiedy wygasa umowa dzierżawy będąca przedmiotem opiniowania (w rozbiciu na przetargi ograniczone ofert pisemnych na dzierżawę/sprzedaż, przetargi ustne ograniczone
  • na dzierżawę/sprzedaż, przetargi nieograniczone na dzierżawę/sprzedaż);
  • jakie jest faktyczne zainteresowanie dzierżawą nieruchomości z Zasobu WRSP (ilu rolników startuje do poszczególnych przetargów) na terenie gminy/gmin, w której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania.

2. Względy losowe, szczególnie istotne przy wnioskowaniu/opiniowaniu o zastosowanie wobec podmiotu odroczenia, rozłożenia należności na raty lub umorzenia należności wobec KOWR, jednostek samorządu terytorialnego, KRUS, ZUS i innych organów , to w szczególności:

  • śmierć lub trwająca nieprzerwanie ponad 2 miesiące choroba własna podmiotu bądź jego małżonka, zstępnych lub wstępnych do drugiego stopnia pokrewieństwa (potwierdzona zaświadczeniem lekarskim lub orzeczeniem ustalającym stopień niepełnosprawności), powodująca, że podmiot nie ma możliwości uzyskiwania dochodu;
  • sytuacja, w której zapłata należności spowodowałaby konieczność korzystania przez podmiot i jego małżonka, zstępnych lub wstępnych do drugiego stopnia pokrewieństwa ze świadczeń pomocy społecznej;
  • sytuacja, w której w wyniku zapłaty należności podmiot nie będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia produkcji rolnej lub związanej z przetwórstwem rolno-spożywczym, bądź będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia tej produkcji w zakresie znacznie ograniczonym, skutkującym rozwiązaniem z pracownikami stosunków pracy w trybie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;
  • zaistnienie okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu w stopniu znacznie przewyższającym obniżenie wysokości czynszu dokonane na podstawie art. 700 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, a zapłata należności byłaby związana z nadmiernymi trudnościami w odtworzeniu produkcji rolnej;
  • sytuacje, w których podmiot poniósł szkody spowodowane klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, wymarznięcia, powodzi, osuwisk ziemi, huraganu, pożaru, plagą szkodników lub niedoborem tlenu w użytkowanych rybacko wodach.

Określone przez naszą Izbę katalogi względów społeczno – gospodarczych i losowych nie odzwierciedlają specyfiki wszystkich nieruchomości, na których jest prowadzona działalność rolna, jak również nie obejmują wszystkich zdarzeń losowych, które mogą zaistnieć, ale w naszej opinii zastosowanie tych kryteriów pozwoli na pełniejszą, bardziej obiektywną ocenę sytuacji danego podmiotu. Ważnym argumentem, przemawiającym za określeniem przez naszą Izbę takich katalogów jest również fakt, że dzięki temu zostanie zapewniona przejrzystość i transparentność, co pozwoli uniknąć zarzutów o stronniczość i uznaniowość Izby Rolniczej przy wydawaniu decyzji, których treść może mieć realny wpływ na dalszą działalność i byt danego podmiotu.

Dolnośląska Izba Rolnicza stoi na stanowisku, że opinie przez nas wydawane winny być poprzedzone dogłębną analizą, obiektywnym oglądem zagadnienia i z poszanowaniem praw wszystkich podmiotów.

BIP
Fundacja

Fundacja Izydora

Związek Wzajemności Członkowskiej

Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” jest ogólnopolskim, pierwszym reaktywowanym dzięki zmianom w polskim prawie ubezpieczeniowym, towarzystwem korzystającym z wzajemnościowej formuły realizacji ubezpieczeń.

Przydatne linki
Kalendarz

Money.pl

Money.pl - Kliknij po więcej
Forex
 CHF / PLN 4,0770 -0,16% [20:13]
 EUR / JPY 124,5710 -0,04% [20:13]
 EUR / PLN 4,3939 -0,31% [20:13]
 USD / JPY 105,7190 -0,25% [20:13]
 USD / PLN 3,7284 -0,49% [20:13]
Wspierane przez Money.pl

Imieniny:
Viktoryn, Helmut