Interwencja Zarządu DIR w sprawie odmownych decyzji w zakresie przetargów ofertowych
Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej zwrócił się do Pana Krzysztofa Jurgiela Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z prośbą o wyjaśnienie zasad, którymi kieruje się Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa we Wrocławiu w procesie zagospodarowania gruntów państwowych w drodze przetargów ofert pisemnych na dzierżawę.
Wprowadzenie w dniu 30.04.2016 roku do ustawy z dnia z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa zapisów preferujących wieloletnie dzierżawy były długo oczekiwane przez polskich rolników i zostały przez nich przyjęte z wielkim zadowoleniem. Walka o to, żeby państwo polskie zauważyło i doceniło ciężką pracę rolników trwała wiele lat. Rolnicy byli wielokrotnie zapewniani przez Ministra, że wprowadzenie takich właśnie rozwiązań ma na celu wspierać rozwój polskich gospodarstw rodzinnych i jednocześnie chronić grunty rolne przed ich niekontrolowanym przejęciem przez polskie i zagraniczne podmioty, nie będące rolnikami, dla których są one niejednokrotnie jedynie lokatą kapitału. W 2016 roku Minister dostrzegł również, że aby wyrównać szanse małych gospodarstw rodzinnych czynsz dzierżawny nie może być czynnikiem, który decyduje w czyje ręce trafiają grunty państwowe. Resort, któremu podlega KOWR (uprzednio ANR), wskazał na konieczność przekazywania gruntów rolnych rolnikom indywidualnym w drodze przetargów ofert pisemnych. Przyjęte w takich przetargach kryteria, jak m.in. wielkość gospodarstw rodzinnych, produkcja zwierzęca, pobieranie przez rolnika dopłat do gruntów w jego gospodarstwie (co miało potwierdzać faktyczne użytkowanie gruntów), odległość gruntów rolnika do gruntów państwowych, wiek rolnika, powierzchnia gruntów nabytych i dzierżawionych od ANR/KOWR, a nie wylicytowany czynsz decydowały o tym w czyje ręce trafiały grunty. Taka polityka rolna miała głównie na celu wspierać małe gospodarstwa, które ze względów finansowych nie mogą konkurować z większymi rolnikami w przetargach ograniczonych licytacyjnych.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2016r., poz. 1491 z późn. zm.), każdy pierwszy przetarg na dzierżawę nieruchomości rolnej, niezależnie od jej powierzchni, powinien być przetargiem ograniczonym, skierowanym do rolników indywidualnych, którzy chcą powiększyć lub utworzyć gospodarstwo rodzinne. Natomiast w myśl art. 39 ust. 1 tej ustawy, umowę dzierżawy zawiera się po przeprowadzeniu przetargu ofert pisemnych lub publicznego przetargu ustnego. Taka konstrukcja cytowanego art. 39 ust 1 ustawy wskazuje na pierwszeństwo przetargów ofert pisemnych przed przetargami licytacyjnymi. Pomimo tego, analogicznie jak to obowiązywało w ANR, obecnie Dyrektor Generalny KOWR wprowadził w swoim Zarządzeniu nr 103/2017/Z z dn. 09.10.2017r. zasadę, że przetargi ograniczone ofertowe powinny być organizowane jeżeli z wnioskiem takim wystąpią rolnicy indywidualni, organizacje rolnicze lub terenowa rada społeczna. Wprowadzona przez Dyrektora Generalnego zasada potwierdzenia faktu zapotrzebowania na przetargi ofert pisemnych jest dla naszej Izby zrozumiała, bo nie w każdym przypadku może być realne zainteresowanie takim przetargiem.
W ubiegłych latach DIR wypracował z Oddziałem ANR we Wrocławiu zasadę, że zgłaszał zainteresowanie rolników przetargami ograniczonymi w trakcie publikacji wykazów. Tak przyjęte zasady współpracy dotychczas zdawały egzamin. Generalnie kierownictwo ANR przychylało się do wniosków DIR o organizację przetargów ograniczonych, a od 30.04.2016r. o przetargi ofert pisemnych. W nielicznych przypadkach ANR organizował przetargi inne niż wnioskowane, ale za każdym razem przedstawiał Izbie obszerne uzasadnienie swojej decyzji. W takich przypadkach DIR i rolnicy mogli się nie zgadzać z decyzją Dyrektora ANR, ale nigdy wniosek nie pozostawał bez odpowiedzi.
Niestety od kiedy w miejsce ANR powołano KOWR mamy do czynienia z sytuacją zgoła odmienną. Obecnie na Dolnym Śląsku spotykamy się arogancją kierownictwa Oddziału KOWR we Wrocławiu wobec rolników i wobec takiej postawy nie możemy pozostać obojętni. Do naszej Izby zgłaszają się rolnicy zainteresowani przetargami ofertowymi na dzierżawę konkretnych nieruchomości. Już kilkukrotnie spotkaliśmy się z sytuacją, gdy pracownicy KOWR we Wrocławiu informują ich, że z wnioskiem o zorganizowanie przetargu ofertowego może się zwrócić jedynie Izba Rolnicza oraz, że ich wniosek złożony bezpośrednio do Ośrodka jest niewystarczający. Nadmieniamy, że Izby Rolnicze zostały właśnie do tego powołane, żeby reprezentować rolników m.in. w tego typu sprawach. Niemniej jednak jesteśmy zaniepokojeni tym, że pracownicy KOWR przekazują zainteresowanym nieprawdziwe informacje. Zastanawiamy się czy przekazywanie błędnych informacji przez KOWR jest zamierzone i co dzięki temu Oddział chce osiągnąć.
Jak wcześniej wspomnieliśmy dotychczas wypracowane zasady współpracy niestety już nie funkcjonują z Oddziałem KOWR we Wrocławiu. W dniu 18.10.2017r. pismem nr L.Dz.DIR/1552/2017, DIR zwrócił się do Dyrektora Oddziału Krajowego Ośrodka we Wrocławiu P. Piotra Regieca z wnioskiem o zorganizowanie przetargu ograniczonego ofert pisemnych na dzierżawę dz. nr 30/1 AM 1, położonej w obrębie Witowice, gmina Wiązów. Niestety Dyrektor Oddziału nie uwzględnił wniosku i ogłosił przetarg ustny ograniczony na jej dzierżawę, który ma się odbyć w dniu 02.02.2018r. Co więcej, KOWR nie poinformował naszej Izby o swojej decyzji. O fakcie tym dowiedzieliśmy się od rolnika zainteresowanego dzierżawą. Jesteśmy oburzeni takim potraktowaniem sprawy przez Dyrektora Oddziału. W dniu 08.01.2018r. zwróciliśmy się do Dyrektora P. Regieca o wyjaśnienie dlaczego, pomimo zapisów ustawowych oraz wniosku Dolnośląskiej Izby Rolniczej z dnia 18.10.2017r. o zorganizowanie przetargu ograniczonego ofert pisemnych na dzierżawę działki w Witowicach, podjął on decyzję o przeznaczeniu jej do przetargu ustnego ograniczonego na dzierżawę.
Po naszej interwencji dotyczącej działki w gminie Wiązów KOWR we Wrocławiu postanowił informować DIR o swoich decyzjach dotyczących innych nieruchomości, co do których na wniosek rolników nasza Izba zwróciła się z wnioskami o przetargi ofert pisemnych. Otrzymaliśmy z KOWR we Wrocławiu w dniu 11.01.2018r. i 12.01.2018r. informację, że nie będzie przetargów ofertowych, a jedynie przetargi ograniczone licytacyjne. Przedstawione uzasadnienie jest dla nas nie tylko zdumiewające, ale przede wszystkim oburzające. Jak czytamy w obu pismach „Państwa wniosek dotyczący udziału w przetargu wyłącznie rolników indywidualnych zostanie zrealizowany, a forma przetargu umożliwi wydzierżawienie w/w gruntów rolnych wyłącznie przez rolników indywidualnych”. Ponadto jak wskazuje Oddział we Wrocławiu w piśmie nr WRO.WKUR.4243.8.2018.MK.3 „Forma przetargu ograniczonego licytacyjnego została wybrana z uwagi na brak zainteresowania w/w nieruchomością wśród miejscowych rolników zarówno w latach ubiegłych jak i obecnie”. Ocenę odpowiedzi i poziom uzasadnienia Oddziału poyostawiliśmy Panu Ministrowi.
Zarząd DIR obawia się jednak, że zainteresowani dzierżawą tych nieruchomości rolnicy nie zaaprobują takiego uzasadnienia KOWR we Wrocławiu. Jesteśmy również zaniepokojeni sygnałami jakie do nas docierają, że KOWR we Wrocławiu ma ograniczyć przetargi ofert pisemnych do minimum na polecenie kierownictwa Centrali KOWR w Warszawie.
W świetle powyższego, Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyjaśnienie czy zmieniło się ogólne podejście do przetargów ograniczonych ofert pisemnych na dzierżawę. Czy w świetle decyzji podejmowanych w Oddziale KOWR we Wrocławiu rolnicy mają przyjąć, że zmieniła się polityka rolna państwa w zakresie wspierania najmniejszych gospodarstw rodzinnych i obecnie znowu wracamy do przetargów ograniczonych licytacji, w których to uzyskany czynsz dzierżawny jest decydujący. Zarząd DIR poprosił również o podanie informacji ile do dnia dzisiejszego przetargów ograniczonych zorganizowano w Oddział KOWR we Wrocławiu. Informacja ta pozwoli na ocenę, czy rzeczywiście jest to ilość tak duża, która wskazywałby na konieczność ich ograniczenia.
Zarząd DIR zwrócił również uwagę, że sprawa dotycząca przetargów ofert pisemnych na dzierżawę jest kolejnym przykładem wskazującym na niezrozumiałe dla nas działania wrocławskiego Oddziału KOWR. W ubiegłym roku DIR prosił już Ministra o interwencję w/s funkcjonowania Oddziału w zakresie wydawania decyzji o zgodzie na nabycie nieruchomości w myśl ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, czy też o zwrot kosztów podróży członkom komisji przetargowych będących przedstawicielami czynnika społecznego. Dolnośląska Izba Rolnicza wskazywała również Dyrektorowi Generalnemu KOWR Panu Witoldowi Stroblowi inne obszary, w których Oddział we Wrocławiu nie realizuje swoich zadań w sposób, zgodny z oczekiwaniami rolników i zgodny z dotychczasową polityką rolną państwa. Wszystkie sprawy, z którymi Zarząd DIR zwracał się do Pana Ministra były traktowane z należytą uwagą. Dlatego też jesteśmy głęboko przekonani, że również i w tym przypadku uzyskamy odpowiedź, na postawione przez nas pytania, a ewentualne nieprawidłowości jakie są w Oddziale KOWR we Wrocławiu w zakresie przetargów ofertowych zostaną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyeliminowane.
