Pierwsza kadencja Rady Społecznej przy Dyrektorze KOWR we Wrocławiu

Przy Dyrektorze KOWR we Wrocławiu pierwsza kadencja Rady Społecznej  trwała od 26.03.2018r. roku do 15.03.2020r. W skład Rady Społecznej działającej w tym okresie w OT we Wrocławiu wchodziło 14 przedstawicieli organizacji rolniczych i związków zawodowych, w tym dwóch przedstawicieli Dolnośląskiej Izby Rolniczej.

Skład Rady Społecznej w okresie od 26.03.2018r. do 15.03.2020r. przedstawiał się następująco:

1. Pan Marcin Bustowski – przedstawiciel Związku Zawodowego Rolników Rzeczpospolitej „Solidarni”
2. Pani Jadwiga Cimerowska – przedstawicielka Sekretariatu Rolnictwa NSZZ „Solidarność”
3. Pan Ryszard Borys – przedstawiciel Dolnośląskiej Izby Rolniczej
4. Pan Grzegorz Kołacz – przedstawiciel Związku Zawodowego Rolnictwa „SAMOOBRONA”
5. Pan Józef Teneta – przedstawiciel Rady Wojewódzkiej Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych we Wrocławiu
6. Pan Janusz Tupieka – Polskie Towarzystwo Rolnicze
7. Pan Tadeusz Włodkowski – Związek Zawodowy Rolników „Ojczyzna”
8. Pan Łukasz Byczko – Związek Zawodowy Centrum Narodowe Młodych Rolników,

Zastępca Przewodniczącego Rady Społecznej

9. Pan Romuald Jankowski – Federacja Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych
10. Pani Magdalena Tylak – Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych
11. Pan Ludwik Kucharek – NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”
12. Pan Henryk Kowalik – Dolnośląska Izba Rolnicza, którego z dniem 02.10.2019r.
    zastąpił Pan Dionizy Prusiewicz
13. Pan Michał Grzegorczyn – Krajowy Związek Plantatorów Buraków Cukrowych, Przewodniczący Rady Społecznej
14. Pan Marian Wojciów – Krajowy Związek Plantatorów Buraków Cukrowych (na czas braku możliwości uczestniczenia w posiedzeniach Rady Społecznej p. M. Grzegorczyna)

Pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 28 marca 2018r. Wybrano Przewodniczącego Rady Społecznej. Został nim Pan Michał Grzegorczyn z Krajowego Związku Plantatorów Buraków Cukrowych.

Jednym z pierwszych punktów posiedzenia Rady była dyskusja dotycząca wyboru kryterium nr 6 stosowanego przy ocenie ofert składanych przez rolników indywidualnych w przetargach ograniczonych ofert pisemnych na dzierżawę gruntów ZWRSP. Rada Społeczna podjęła decyzję, aby pozostawić kryterium 6 w dotychczasowym brzmieniu:

„Zameldowanie na pobyt stały na terenie gminy, w której położona jest nieruchomość przeznaczona do przetargu – liczba punktów 10;

W zakresie tego kryterium punkty są przyznawane na zasadzie „spełnia wymóg” – otrzymuje max. liczbę punktów, „nie spełnia wymogu” – otrzymuje zero (0) pkt”.

Następnie członkom Rady Społecznej zostały przedstawione do zaopiniowania nieruchomości rolne niezabudowane o powierzchni większej niż 24,69 ha z przeznaczeniem do dzierżawy oraz nieruchomości niezabudowane o powierzchni równej i większej od 2,0000 ha z przeznaczeniem do sprzedaży przygotowane przez OT we Wrocławiu.

Na pierwszym posiedzeniu przedstawiciele DIR (Ryszard Borys i Henryk Kowalik)  zgłosili 16 wniosków dotyczących zasad pracy Rady Społecznej oraz zasad gospodarowania mieniem przez Dyrektora OT KOWR we Wrocławiu. Zgłoszone wnioski dotyczyły m.in. :

1. Zawiadamiania członków Rady o terminie posiedzenia wraz z proponowanym porządkiem w terminie co najmniej 14 dni przed planowanym posiedzeniem;
2. Przesyłania członkom Rady obszernych i kompletnych materiałów do opiniowania wraz z zawiadomieniem o planowanym posiedzeniu nie później niż w terminie 14 dni przed posiedzeniem. Dolnośląska Izba Rolnicza, jako jedyny ustawowy reprezentant rolników posiada swoje struktury terenowe, w skład których wchodzi 1-2 delegatów z każdej gminy. Jest to nieocenione narzędzie w procesie opiniowania spraw dotyczących rolnictwa, a w tym przypadku spraw związanych z rozdysponowaniem gruntów Zasobu. Procedura wydawania przez samorząd rolniczy jakichkolwiek opinii polega na każdorazowym kierowaniu zapytania do właściwych terenowo rad powiatowych. Po otrzymaniu stanowiska Delegatów i Rad Powiatowych, Zarząd DIR podejmuje decyzję dotyczącą danej sprawy. Takie postępowanie dotyczy również spraw związanych z nieruchomościami Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zdaniem dolnośląskiego samorządu rolniczego przyjęcie wniosku o konieczności przesyłania zawiadomienia o terminie posiedzenia, wraz dokumentacją niezbędną do opiniowania nie później niż w terminie 14 dni przed posiedzeniem pozwoli na zachowanie transparentności w podejmowaniu decyzji przez KOWR i pozwoli uniknąć  w przyszłości zarówno KOWR, jak i organizacjom zasiadającym w RS zarzutu ze strony rolników o nieczytelne działania i możliwość manipulacji.
3. Dopuszczenia możliwości rejestracji dźwięku, również przez członków rady w celu sporządzenia przez nich notatek służbowych. Przyjęcie wyżej wymienionych zapisów będzie kolejnym działaniem, które przyczyni się do jasnych i przejrzystych działań RS. Zapis przebiegu spotkania powinien być dokonywany przez KOWR i członków RS, którzy będąc reprezentantami swoich organizacji, mają obowiązek sprawozdawczości wobec nich. Takie postępowanie zapewni transparentność przedstawiciela DIR wobec Zarządu, a Zarządu wobec członków Izby – 100% rolników województwa dolnośląskiego.
4. Przedstawiania członkom Rady przez Dyrektora OT KOWR pisemnej informacji wraz z uzasadnieniem w przypadku podjęcia przez niego odmiennej decyzji niż rekomendacja Rady Społecznej w sprawach dotyczących zagospodarowania nieruchomości rolnych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
5. Preferencji dla przetargów ograniczonych ofert pisemnych na dzierżawę, które stanowią realną szansę dla rolników na powiększenie swoich gospodarstw.
6. Stosowania przez Dyrektora OT KOWR zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa zwolnienia z czynszu dzierżawnego w przypadku stwierdzenia przez pracowników KOWR, że grunt przeznaczony do dzierżawy jest odłogowany. Zgodnie z 40 ust 2 ustawy z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu państwa KOWR może zwolnić dzierżawcę z opłat czynszowych na warunkach określonych w umowie:

1)    w okresie pierwszych 3 lat dzierżawy użytków rolnych odłogowanych co najmniej przez okres 1 roku przed dniem zawarcia umowy dzierżawy;

2)    na okres nie dłuższy niż 5 lat, w przypadkach uzasadnionych stanem przedmiotu dzierżawy lub realizacją inwestycji tworzących nowe miejsca pracy.

Przepis ten jest jednym z narzędzi prawnych służących wsparciu gospodarstw rolnych w sytuacji, gdy zachodzą ku temu uzasadnione okoliczności w związku ze stwierdzonym odłogowaniem gruntów

7. Stosowania przez Dyrektora OT KOWR nienaliczania czynszu dzierżawnego za obiekty w złym stanie technicznym, których remont jest nieuzasadniony ekonomicznie, a dzierżawca nie będzie mógł czerpać z nich żadnych pożytków.
8. Przyspieszenia rozdysponowania przez OT KOWR sprzedaży działek rolnych o powierzchni do 1 ha, poprzez ich wycenę wg stawek szacunkowych gruntów (bez udziału rzeczoznawcy), co istotnie przyczyni się do zmniejszenia Zasobu OT z tzw. „śmieciówek” – małych, niezbywalnych, zachwaszczonych od lat działek, często nie posiadających dojazdu. Zgodnie z art. 30 ust 2, ust 5 pkt 1  ustawy z dnia 19.10.1991 roku cenę nieruchomości rolnej niezabudowanej, o powierzchni nie przekraczającej 1 ha można ustalić w wysokości nie niższej niż suma wartości gruntu określonej z uwzględnieniem stawek szacunkowych jednego hektara oraz ceny 100 kg żyta, ustalonej stosownie do przepisów o podatku rolnym, i wartości części składowych tego gruntu, określonej przy zastosowaniu sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.
9. Realizacji sprzedaży i dzierżawy nieruchomości w trybie bezprzetargowym na polepszenie zagospodarowania warunków nieruchomości przyległej. Zgodnie z art. 29 ust 1h oraz art. 38 ust 2 ustawy z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa nieruchomość Zasobu lub jej część może być sprzedana/wydzierżawiona bez przetargu, jeżeli może poprawić warunki zagospodarowania nieruchomości przyległej stanowiącej własność osoby chcącej nabyć/wydzierżawić tę nieruchomość lub jej część, o ile nieruchomość ta nie może być zagospodarowana samodzielnie;
10. Zwrotu przez OT KOWR we Wrocławiu kosztów przejazdu osobom reprezentującym organizacje rolnicze tzw. czynnik społeczny w pracach komisji przetargowych. Dotychczasowa praktyka pokazała, że do jednego przetargu komisje przetargowe są zwoływane przez organizatora przetargu nawet kilkukrotnie. W związku z tym udział w pracach komisji przetargowych dla przedstawicieli reprezentujących środowisko rolnicze, jest nie tylko czasochłonny, ale również bardzo kosztowny i osoby te od dłuższego czasu postulują, aby były im zwracane koszty podróży, w związku z ich uczestnictwem w komisjach przetargowych. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel w pismach 9.05.2017r. i 29.06.2017r zawarł jednoznaczne stanowisko, że gdy ANR  uzna za zasadne, aby w skład komisji przetargowych weszli również przedstawiciele czynnika społecznego, powinna im zwrócić również koszty podróży. W dniu 06.12.2017r. Minister Rolnictwa Krzysztof Jurgiel poinformowała DIR, że jego stanowisko w tej sprawie wyrażone w piśmie z dnia 9.05.2017r i 29.06.2017r. nie uległo zmianie. Jednocześnie przekazał wniosek Dolnośląskiej Izby Rolniczej do Pana Witolda Strobla Dyrektora Generalnego KOWR do rozpatrzenia. Dyrektor Generalny KOWR w swoich odpowiedziach do DIR z dnia 12.01.2018r. KOWR nr: CEN.DGZ.WTZNZ.4201.28.2018.KB.2 i nr: CEN.DGZ.WTZNZ.4201.28.2018.KB.3 stwierdził, że podobnie jak Minister Rolnictwa popiera ten wniosek i uznaje go za zasadny.
    W związku z powyższym przedstawiciele DIR zawnioskowali o zwrot kosztów przejazdu osobom reprezentującym organizacje rolnicze tzw. czynnik społeczny na posiedzenie komisji przetargowej na zasadach określonych w § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej

Posiedzenia Rady przygotowuje i zwołuje Dyrektor Oddziału z własnej inicjatywy lub na wniosek więcej niż połowy liczby członków wchodzących w skład Rady. Posiedzenia Rady zwołuje się w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Posiedzenia Rady Społecznej pierwszej kadencji odbyły się w następujących terminach:

1. 28 marca 2018r.
2. 24 maja 2018r. – 08 czerwca 2018r.
3. 18 października 2018r.
4. 4 grudnia 2018r.
5. 5 marca 2019r.
6. 2 października 2019r.
7. 18 grudnia 2019r.
8. 12 lutego 2020r.

Na każdym posiedzeniu Rady Społecznej DIR składał wnioski o udzielenie pisemnej odpowiedzi dotyczącej spraw i zagadnień zgłaszanych przez rolników i delegatów DIR. Przedstawiciele DIR powołani do Rady Społecznej zgłosili także szereg postulatów dotyczących zasad gospodarowania gruntami przez wrocławski oddział KOWR oraz transparentności działania Rady, m.in.:

1. Aby protokoły z posiedzeń Rady Społecznej miały charakter jawny oraz aby były one udostępniane do publicznego wglądu wszystkim zainteresowanym. Zagwarantuje  to przejrzystość prac Rady Społecznej i pozwoli w przyszłości uniknąć –  zarówno KOWR, jak i organizacjom zasiadającym w Radzie Społecznej –  zarzutów ze strony rolników o nieczytelne działania i możliwość manipulacji czy nacisków na członków Rady  przy podejmowaniu decyzji.
2. O zawieranie przez Oddział umów dzierżawy na okres dłuższy niż 10 lat, co umożliwi dzierżawcom ubieganie się w gminach o zwolnienie z podatku rolnego.
3. O jak najszybsze udzielanie informacji o rozstrzygnięciu przetargów oraz niezwłoczne zwracanie wadium osobom, które danego przetargu nie wygrały.  W OT we Wrocławiu procedury te są długotrwałe, rolnicy nawet kilka miesięcy, czekają na rozpatrzenie ofert i zakończenie przetargu. W związku z tym przedstawiciele DIR zawnioskowali o przyspieszenie procedur rozpatrywania ofert przez Komisje przetargowe. Złożyli również wniosek  do Dyrektora OT KOWR we Wrocławiu, jako organizatora przetargów, o wdrożenie nadzoru nad terminowością prac Komisji przetargowych, które działają w jego imieniu. Postulowali także, aby zgodnie z przepisami uczestnikom, których oferta została odrzucona OT KOWR niezwłocznie zwracał wadium wpłacone do danego przetargu. Jak wynika z informacji przekazywanych przez rolników, często dochodzi do sytuacji, że pomimo odrzucenia oferty zwrot wadium następuje do kilku miesiącach, po uprzednim  monicie rolnika.
4. Zawnioskowali o to, aby protokoły z posiedzeń zawierały szczegółowe informacje o przebiegu posiedzenia.  Treść protokołów sporządzana przez KOWR była bardzo ogólna i nie były w nich zawarte szczegółowe informacje o  debacie  jaka miała miejsce podczas posiedzenia Rady Społecznej. Zawnioskowali również, by w protokole były zawarte imienne wyniki głosowania członków Rady w danym temacie. Ma to ogromne znaczenie, w przypadku gdy członkowie Rady nie są w danym temacie jednomyślni, lub gdy członkowie wstrzymują się od głosu. Przedstawiciele DIR wnieśli o zmianę formuły protokołowania i dokumentowania posiedzeń Rady Społecznej, tak aby zawierały one pełniejszy przebieg obrad i głosowań. KOWR dysponuje nagraniami z posiedzeń, dzięki czemu jest możliwe szczegółowe protokołowanie posiedzeń.
5. Przedstawiciele DIR zawnioskowali o wprowadzenie zasady, że w przypadku przejmowania do Zasobu WRSP całych nieruchomości od dzierżawców przed przystąpieniem do publikacji wykazów i ogłoszeń przez KOWR koncepcja rozdysponowania takich gospodarstw będzie przedstawiana do konsultacji i akceptacji przez rolników. Potwierdzeniem zasadności wniosku był fakt, że ówcześnie  OT  KOWR We Wrocławiu  przejmował bardzo dużą ilość gruntów od byłych dzierżawców, jak np. na powiecie górowskim ok. 1 930 ha, na powiatach  lubańskim, lwóweckim, zgorzeleckim i jeleniogórskim 935 ha, czy na powiecie dzierżoniowskim ok. 450 ha. Powtórna restrukturyzacja tych gospodarstw powinna być przeprowadzona w ścisłym porozumieniu z miejscowymi rolnikami, do których grunty te w pierwszej kolejności powinny trafić. Powtórna restrukturyzacja powinna obejmować również analizę wolnego Zasobu KOWR, które należy dołączać do dzierżawy wraz z przejmowanymi od dzierżawców nieruchomościami. Dlatego też zawnioskowali, by przed przystąpieniem do  publikacji wykazów i ogłoszeń programy restrukturyzacji powracających z umów dzierżaw nieruchomości były omawiane i konsultowane z rolnikami, którzy będą mogli przedstawić swoje oczekiwania i propozycje. Akceptacja środowiska rolniczego  będzie gwarantem najwłaściwszego zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Jednocześnie Dolnośląska Izba Rolnicza zadeklarowała swoją pomoc i udział w organizacji takich spotkań z rolnikami w poszczególnych gminach i powiatach.
6. By już w wykazie do dzierżawy/sprzedaży była zamieszczana informacja o tym, że dana nieruchomość (działka wchodząca w skład nieruchomości) jest objęta wykazem na potrzeby realizacji inwestycji mieszkaniowych w ramach Krajowego Zasobu Nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 20.07.2017r. o KZN. Objęcie nieruchomości wykazem KZN wiąże się z konkretnymi obwarowaniami dotyczącymi jej sposobu rozdysponowania, m.in. tym, że każda nieruchomość wskazana w wykazie KZN może zostać przekazana do KZN na podstawie wniosku Prezesa KZN (art. 20). Przekazanie nieruchomości do zasobu, KZN następuje protokołem zdawczo-odbiorczym, na podstawie którego KZN wstępuje w ogół praw i obowiązków trwałego zarządcy. Prezes KZN może wypowiedzieć każdą umowę dotyczącą nieruchomości, w tym umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia lub w przypadku ich braku, w odniesieniu do nieruchomości użytkowanych rolniczo, z zachowaniem rocznego okresu wypowiedzenia (art. 24). Objęcie danej działki w granicach administracyjnych miast wykazem KZN wiąże się również tym, że zgodnie z ustaleniami pomiędzy KOWR i KZN, nowe umowy dzierżawy na grunty Zasobu objęte wykazem KZN mogą być zawierane na okres nie dłuższy niż 1 rok. W przypadku nieruchomości poza granicami miast, ale ujętymi na wykazie KZN, wiąże się to z faktem, że mogą one zostać wydzierżawione jedynie w drodze przetargów nieograniczonych licytacyjnych na okres nie dłuższy niż 3 lata z możliwością ewentualnego przedłużenia. W konsekwencji, ujęcie działek na wykazie KZN powoduje, że nieruchomości te nie mogą być  rozdysponowywane w przetargach ofert pisemnych. Wszystkie te informacje są bardzo istotne dla rolników – potencjalnych dzierżawców/nabywców zainteresowanych takimi nieruchomościami i powinny być zamieszczane już w wykazach, a nie dopiero ogłoszeniach przetargowych. W świetle powyższego reprezentanci DIR zawnioskowali, by informacja o ujęciu nieruchomości  na wykazie KZN (wraz z podaniem numeru działki i jej powierzchni, jeżeli  nieruchomość przeznaczona do rozdysponowania składa się z kilku działek) była zamieszczana już w wykazach do dzierżawy/sprzedaży.